Hồi lâu rồi, trong khi đi tìm những bài diễn văn xúc động, thì mình tìm thấy bài diễn văn của một luật sư đọc tại phiên tòa. Thân chủ của luật sư George Graham Vest bị người hàng xóm làm chết mất con chó cưng. Và ông đã đọc lên bài diễn văn được báo New York Time bình chọn là hay nhất trong 1000 năm qua.
George Graham Vest (1830-1904) là một Thượng nghị sĩ Hoa kỳ tại tiểu bang Missouri từ năm 1879 tới năm 1903 và trở thành một người dẫn đầu trong các người diễn thuyết và tranh luận giỏi trong thời gian ông ta làm việc với chức vụ Thượng nghị sĩ. Bài diễn văn thú vị này được viết trong thời gian đầu khi ông làm luật sư tại một thành phố nhỏ của tiểu bang Missouri. Bài diễn văn này được đọc trong một phiên toà lúc làm luật sư đại diện cho một người đàn ông thưa kiện một người đàn ông khác đã giết con chó của ông ta.
Thưa quý ngài hội thẩm,
Người bạn tốt nhất mà con người có được trên thế giới này có thể một ngày nào đó hóa ra kẻ thù quay ra chống lại chúng ta. Con cái mà ta nuôi dưõng với tình thương yêu hết mực rồi ra có thể là một lũ vô ơn.
Những người gần gũi, thân thiết ta nhất, những người ta gửi gắm hạnh phúc và danh dự có thể trở thành kẻ phản bội, phụ bạc lòng tin cậy và trung thành.
Tiền bạc mà con người có được rồi sẽ mất đi. Nó mất đi đúng vào lúc ta cần nó nhất. Tiếng tăm của con người cũng có thể tiêu tan trong phút chốc bởi một hành động dại một giờ. Những kẻ phủ phục tôn vinh ta khi ta thành đạt có thể sẽ là những kẻ đầu tiên ném đá vào ta khi ta sa cơ lở vận.
Duy có một người bạn hoàn toàn không vụ lợi mà con người có được trong thế giới ích kỷ này, người bạn không bao giờ bỏ rơi ta, không bao giờ tỏ ra vô ơn hay tráo trở, đó là con chó của ta.
Con chó của ta luôn ở bên cạnh ta trong phú quý cũng như lúc bần hàn, khi khỏe mạnh cũng như lúc ốm đau. Nó ngủ yên trên nền đất lạnh, dù gió ông cắt da cắt thịt hay bão tuyết lấp vùi, miễn sao được cận kề bên chủ là được! Nó hôn bàn tay ta dù khi ta không còn thức ăn gì cho nó. Nó liếm vết thương của ta và những trầy xước mà ta hứng chịu khi va chạm với cuộc đời tàn bạo này. Nó canh giấc ngủ của ta như thể ta là một ông hoàng, dù ta có là một gã ăn mày. Dù khi ta đã tán gia bại sản, thân tàn danh liệt thì vẫn còn con chó trung thành với tình yêu nó dành cho ta, như thái dương trên bầu trời.
Nếu chẳng may số phận đá ta ra rìa xã hội, không bạn bè, vô gia cư thì con chó trung thành chỉ xin ta một ân huệ là cho nó được đồng hành, cho nó được là kẻ bảo vệ ta trước hiểm nguy, giúp ta chống lại kẻ thù.
Và một khi trò đời hạ màn, thần chết đến rước linh hồn ta đi, để lại thân xác ta trong lòng đất lạnh thì khi ấy, khi tất cả thân bằngquyến thuộc đã phủi tay sau nấm đất cuối cùng và quay đi về sống tiếp cuộc đời của họ thì khi ấy vẫn còn bên nấm mồ là con chó cao thượng của ta nằm gục mõm giữa hai chân trước, đôi mắt ướt buồn vẫn mở to cảnh giác, trung thành và trung thực ngay cả khi ta đã chết rồi.”
Nguyên văn:
Gentlemen of the Jury: The best friend a man has in the world may turn against him and become his enemy. His son or daughter that he has reared with loving care may prove ungrateful. Those who are nearest and dearest to us, those whom we trust with our happiness and our good name may become traitors to their faith. The money that a man has, he may lose. It flies away from him, perhaps when he needs it most. A man’s reputation may be sacrificed in a moment of ill-considered action. The people who are prone to fall on their knees to do us honor when success is with us, may be the first to throw the stone of malice when failure settles its cloud upon our heads.
The one absolutely unselfish friend that man can have in this selfish world, the one that never deserts him, the one that never proves ungrateful or treacherous is his dog. A man’s dog stands by him in prosperity and in poverty, in health and in sickness. He will sleep on the cold ground, where the wintry winds blow and the snow drives fiercely, if only he may be near his master’s side. He will kiss the hand that has no food to offer. He will lick the wounds and sores that come in encounters with the roughness of the world. He guards the sleep of his pauper master as if he were a prince. When all other friends desert, he remains. When riches take wings, and reputation falls to pieces, he is as constant in his love as the sun in its journey through the heavens.
If fortune drives the master forth, an outcast in the world, friendless and homeless, the faithful dog asks no higher privilege than that of accompanying him, to guard him against danger, to fight against his enemies. And when the last scene of all comes, and death takes his master in its embrace and his body is laid away in the cold ground, no matter if all other friends pursue their way, there by the graveside will the noble dog be found, his head between his paws, his eyes sad, but open in alert watchfulness, faithful and true even in death.
Lòng trung thành của loài chó vẫn là một trong những câu chuyện đẹp, không ít lần xảy ra ở mọi nơi trên thế giới. Jack London từng viết trong tác phẩm “To build a fire”, lòng trung thành của loài chó là do hàng triệu năm thuần chủng đã in lên nếp não. Nhưng đến nay, con người đã thuần chủng được rất nhiều loài, nhưng khó có được tình yêu của chúng như loài chó. Đó vẫn là thứ tình cảm rất khó giải thích.
Lần trước học với thầy Duy Anh, nhiếp ảnh gia nổi tiếng. Thầy Duy Anh đạt nhiều giải thưởng trong nước và quốc tế với những bức ảnh dựng. Tuy nhiên có một bức ảnh thầy thề rằng không hề dàn dựng, mà vẫn rất cảm động. Đó là bức ảnh thầy chụp chú chó năm cạnh ngôi mộ của chủ, trong một lần đi đám tang. Mình xem bức ảnh, ngôi mộ hoang vắng, chú chó với đôi mắt u buồn gục xuống, và mình rất tin tưởng. Thầy kể nó chết sau đó ít lâu ngay tại ngôi mộ này, bên cạnh chủ.
Những câu chuyện về chú chó cứu chủ nhiều không kể hết. Ở loài chó thường có linh cảm đúng trước những thiên tai, hay điều không may. Mới đây nhất, trong đợt sóng thần kinh hoàng ở Nhật, một chú chó nhỏ tên Babu đã cứu bà chủ thoát chết.
Ở Phương Tây, chó thực sự là bạn của con người. Họ cho nó sống trong nhà, yêu thương và chăm sóc nó. Nói về chó là về một biểu tượng của tình bạn, tình yêu thương vô điều kiện và lòng trung thành tuyệt đối. Văn hóa phương Đông thì không đề cao loài vật này, tuy vậy ở Việt Nam vẫn có những câu thành ngữ như “Con chê cha mẹ khó, chó không chê chủ nghèo”, để nói về lòng trung thành của chúng.