Cá chó Esox lucius
Tên khoa học là Esox lucius là loại cá dữ thích sống ở nơi nước ít chảy, ven bờ sông, bờ hồ có nhiều cây cỏ. Cá chó là một trong những loại cá nước ngọt có khả năng thích nghi tốt nhất - chúng sống được ở những nơi nước rất lạnh, cũng ở được trong nước ấm và cả nước bùn lầy. Loại cá chó này có nhiều ở Bắc Mỹ và Bắc Âu.
Thân mình cá Esox lucius thon tròn, dài khoảng 1,5m; mõm to; miệng rộng; mắt có thể chuyển động nhanh và nhìn được hầu như theo mọi hướng; cân nặng khoảng 23kg. Chúng thường nấp ở một nơi, thần mình luôn co thành hình chữ "S", sẵn sàng búng người ra bắt mồi. Chúng chỉ sống một mình và bảo vệ lãnh địa kiếm mồi của mình.
Cá chó kiên nhẫn ẩn mình giữa cây cỏ dưới nước, chúng ngụy trang nhờ những đốm đen trắng trên người và lặng im bất động suốt một thời gian dài, chờ những con mồi lơ đãng đến đúng tầm. Khi thời cơ đến, cá chó lao ra, chộp con mồi bằng hai cái hàm chắc khỏe. Cá chó tấn công với tốc độ cực nhanh, nên khó có con mồi nào chạy thoát.
Đến 90% thức ăn của cá chó là những con cá có kích thước nhỏ, nhưng cá chó cũng bắt ăn thêm bất cứ động vật sống nào mà hàm của chúng chộp được. Cá chó ăn cả côn trùng, rắn, vịt con, ếch nhái, tôm, chim nước, loài gặm nhấm và nhiều loại thú có vú nhỏ khác. Kích thước thức ăn "vừa miệng" nhất của cá chhó là từ 1/3 đến 1/2 kích thước cơ thể chúng. Cá chó lớn cũng thích ăn thịt cả những con cá chó nhỏ hơn. Những con cá chó to (thường là cá mái) còn ăn cả cá chết, cá sắp chết hay cá bệnh. Nhiều câu truyện cổ còn kể rằng cá chó sống nuốt tươi cả những con chó, vịt, thiên nga,...Răng của cá chó Esox lucius không thể cắn đứt con mồi mà chỉ có chức năng giữ chặt con mồi và đẩy con mồi xuống thực quản nhờ vào chuyển động xen kẽ của hàm trên và hàm dưới. Dịch tiêu hóa của cá chó rất mạnh, có thể tiêu hủy không chỉ con mồi mà còn làm tiêu biến luôn cả lưỡi câu, muỗng thép hay dây kim loại. Do vậy, cá chó chẳng ngần ngại gì mà không tấn công và ăn cả những con cá đang bị mắc câu.
Nhiều nơi người ta còn gọi cá chó là sói nước, bạo chúa ao hồ, hay cá mập nước ngọt. Loại cá này thường bị người ta lùng bắt bởi chúng ăn nhiều loại cá có giá trị kinh tế (như cá hồi).
Những người nuôi và đánh bắt cá nước ngọt thường quyết định nhầm lẫn: họ nghĩ rằng khi bắt hết cá chó
lớn sẽ giúp cải thiện số lượng những loại cá nước ngọt khác. Nhưng thật ra, khi những con cá chó lớn bị bắt hết, những con cá chó nhỏ hơn sẽ mặc sức tung hoành vì loại đi được 1 kẻ thù. Trong tự nhiên, cá chó lớn thường ăn thịt cá chó nhỏ hơn, tự tạo ra sự cân bằng sinh thái.
lớn sẽ giúp cải thiện số lượng những loại cá nước ngọt khác. Nhưng thật ra, khi những con cá chó lớn bị bắt hết, những con cá chó nhỏ hơn sẽ mặc sức tung hoành vì loại đi được 1 kẻ thù. Trong tự nhiên, cá chó lớn thường ăn thịt cá chó nhỏ hơn, tự tạo ra sự cân bằng sinh thái.Hiện nay, người ta đã biết xem cá chó như là một loại cá dùng cho môn thể thao câu cá. Cá chó vẫn năng động ngay cả vào mùa đông nước giá lạnh, chúng lại rất háu ăn nên dễ bị mắc câu.
Cá mái to hơn cá trống. Vào đầu xuân, khi băng tuyết bắt đầu tan ra thì cũng là lúc cá chó đẻ trứng bên rìa nước, thậm chí trên các đồng cỏ ngập nước do tuyết tan. Một con cá nặng 1,4kg có thể đẻ 35.000 trứng, một con nặng 13kg có thể đẻ ra 300.000 trứng.Nhiều cá trống bơi theo sau cá mái để thụ tinh cho trứng. Tuy nhiên, những con cá mái to lớn sau khi đẻ trứng xong có thể quay sang ăn thịt cả những con cá trống vừa mới thụ tinh cho trứng của mình. Cá bố và cá mẹ không hề chăm sóc trứng lẫn cá con. Trứng bám chặt vào cây cỏ và nở sau 10-15 ngày, tỉ lệ trứng được thụ tinh là trên 50%, trứng và con non sau đó chết rất nhiều. Con non vẫn bám vào thân cây cỏ, nhờ cái giác hút ở phía trước đầu cho đến khi lòng đỏ trứng được dùng hết. Lúc này con non bắt đầu chuyển sang ăn động vật không xương sống nhỏ.
Phần lớn trứng và con non mới nở trở thành mồi cho cá chó lớn, cá pecca, cá tuế, chim nước, thú
nước và một số loại côn trùng. Chưa tới 0,1% trứng phát triển được đến lúc trưởng thành. Hầu hết thời gian cá chó non phải sống ẩn nấp, tránh kẻ thù. Nhờ thói quen ăn nhiều nên cá non lớn rất nhanh, trong vòng 1 năm đã dài đến 20cm.
nước và một số loại côn trùng. Chưa tới 0,1% trứng phát triển được đến lúc trưởng thành. Hầu hết thời gian cá chó non phải sống ẩn nấp, tránh kẻ thù. Nhờ thói quen ăn nhiều nên cá non lớn rất nhanh, trong vòng 1 năm đã dài đến 20cm.Cá chó lớn có hai kẻ thù chính: Cá mút đá và con người. Cá chó mái trong thời gian đẻ trứng thường xuất hiện không ở nơi nước cạn nên dễ dàng trở thành mồi của gấu, chó và những động vật ăn thịt khác.
Cá chó Esox lucius thường bị nhiễm nhiều loại động vật ký sinh bao gồm: sán lá, sán sơ mít, nếu không được nấu chín kỹ dễ nhiễm sang người ăn chúng.
Tuổi thọ trung bình của cá chó khoảng 10-12 năm, cũng có con sống đến 20 năm.
(Theo khoahoc)
[
Trở về]
