Thức ăn cho cá Lia Thia
Đây dường như là một chủ đề muôn thuở mà hầu như người nuôi cá lia thia nào cũng quan tâm.
Cá bột mới nở của lia thia và một số loài cá cảnh nước ngọt khác như cá killi, cá sặc... rất nhỏ, chúng có kích thước xấp xỉ 1 mm, trong khi các loại thức ăn ngoài thị trường như bo bo hay kể cả ấu trùng artemia đều có những hạn chế về kích thước và môi trường.
Cụ thể:
- Bo bo có kích thước tương đương với cá lia thia bột. Mặc dù bo bo mới nở có kích thước chỉ bằng một nửa nhưng chúng lớn rất nhanh. Quan sát trong phòng thí nghiệm của các nhà khoa học phát hiện thấy số lượng bo bo có kích thước nhỏ dưới 0.5 mm là không đáng kể. Mặt khác khi xuất hiện với mật độ cao, chuyển động giật cục của bo bo ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe của cá dẫn đến số lượng của chúng bị sụt giảm.
- Ấu trùng artemia có kích thước thước khá nhỏ, khoảng 0.5 mm, nhưng chúng chỉ sống được khoảng vài giờ trong môi trường nước ngọt.
Vì vậy trên thực tế, hai loại thức ăn nêu trên không thích hợp để nuôi cá lia thia bột. Bài viết này nhằm giới thiệu hai loại thức ăn đặc biệt nhỏ và thường được sử dụng để nuôi cá con mới nở rất hiệu quả: đó là trùng cỏ (infusoria) và trùn giấm (vinegar eel).
Trùng cỏ
Trùng cỏ (infusoria) là những sinh vật nguyên sinh hiện diện ở hầu hết các vực nước như ao, hồ, sông và biển. Chúng có kích thước rất nhỏ và là thức ăn vô cùng quan trọng cho cá bột mới nở. Trong ngành chăn nuôi thủy hải sản ở các nước công nghiệp phát triển, người ta thường phân lập và nhân giống đại trà một số loại trùng cỏ như trùng bánh xe (rotifer) và trùng đế giày (paramecium). Những sinh vật này thuộc về một nhóm trùng cỏ quan trọng gọi là mao trùng (ciliates).
Trùng cỏ có kích thước nhỏ nhất (khoảng dưới 200 micro mét) so với các nguồn thức ăn khác như bo bo, artemia và trùn giấm. Thực ra, bo bo và artemia mới nở cũng rất nhỏ nhưng chúng tăng trưởng rất nhanh và trở nên quá to để cá bột có thể ăn được. Như vậy, trùng cỏ là thức ăn thích hợp nhất đối với những loại cá bột có kích thước nhỏ chẳng hạn như cá lia thia, betta.
Ngoài tự nhiên, trùng cỏ hiện diện và tập trung nhiều ở ven bờ ao hồ, kênh rạch, cống rãnh và ruộng lúa; chúng thâm nhập vào cả các hòn non bộ và chậu cảnh qua nguồn thực vật thủy sinh hay thức ăn mà chúng ta mang vào đó. Thức ăn của chúng là vi khuẩn, vi tảo và các loại mùn bã hữu cơ lơ lửng trong nước. Đấy là những nguồn "con giống" mà chúng ta có thể tận dụng để "ươm nuôi trùng cỏ tại gia".
Có nhiều phương pháp ươm nuôi trùng cỏ, trong loạt bài viết về nguồn gốc của Plakat Thái tác giả Precha đã khuyên nên bỏ một ít rau muống ao vào chậu ép cá và để ở chỗ tối một thời gian, khi cá con ra đời thì nguồn thức ăn trùng cỏ đã sẵn sàng. Bạn sẽ tự hỏi là con giống trùng cỏ ở đâu mà có? Trùng cỏ luôn hiện diện trên bề mặt thực vật thủy sinh (ở đây là rau muống), khi thực vật bị phân hủy bởi vi khuẩn (hiện tượng thối rữa), lượng vi khuẩn sẽ bùng phát và là nguồn thức ăn dồi dào cho trùng cỏ. Trùng cỏ sinh sôi thật nhiều và đến lượt chúng trở thành nguồn thức ăn cho cá bột mới nở.
Cách truyền thống ở Việt Nam là ngâm lá xà lách trong nước lấy ở ao hay kênh rạch, thậm chí ở cống rãnh trong khoảng một tuần rồi múc cho cá ăn. Trên thực tế, loại lá cây hay nước trái cây nào cũng được nhưng xà lách rất dễ thối rữa và như vậy quá trình ươm nuôi trùng cỏ được rút ngắn. Nếu bạn tham khảo thêm về các cách ươm nuôi trùng cỏ trên mạng thì sẽ thấy người ta sử dụng đủ loại thực phẩm làm thức ăn cho trùng cỏ chẳng hạn như nước trái cây, vỏ trái cây, đồ ăn thừa... tức bất cứ thứ gì có thể lên men nhanh chóng. Tóm lại, nguyên tắc ươm nuôi rất đơn giản: thức ăn (xà lách, rau muống,... ) --> thối rữa (vi khuẩn sinh sôi) --> trùng cỏ ăn vi khuẩn và sinh sôi --> cá bột ăn trùng cỏ. Ở xứ lạnh, trùng cỏ có thể khan hiếm và phải mua con giống nhưng ở xứ nhiệt đới như nước ta, trùng cỏ có mặt ở khắp mọi nơi và vào mọi thời điểm. Có nơi nào thiếu vắng ao, hồ, kênh rạch, cống rãnh và hòn non bộ?
Trong bài này tôi xin giới thiệu một phương pháp ươm nuôi trùng cỏ cấp tốc (1-2 ngày) và đơn giản, tôi đã thử nghiệm nuôi cá lia thia mang xanh (Betta imbellis) trong hồ kiếng 1 m x 0.4 m x 0.4 m và không hề thả rong (có nghĩa cá bột phải hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn thức ăn từ bên ngoài cung cấp). Kết quả thu được rất khả quan, sau 2 tuần số lượng bầy cá tăng trưởng và đủ lớn để ăn bo bo xấp xỉ 200 con. Bạn có thể chuẩn bị loại thức ăn này ngay khi cá vừa đẻ trứng chứ không cần phải bắt đầu trước đó cả tuần!
Thành phần
- Một ly nước lấy ở hòn non bộ, nơi có nhiều rêu xanh. Đây là nguồn trùng cỏ giống.
- Một nắm lá xà lách xay nát bằng máy xay sinh tố.
- Một vài viên men cơm rượu. Hầu như bất cứ khu chợ nào ở Việt Nam cũng có bán men cơm rượu, bạn cứ mua ở các cửa hàng tạp hóa (thử hỏi không có cơm rượu làm sao chúng ta có thể "diệt sâu bọ"!) . Men cơm rượu có chứa nhiều vi khuẩn, tôi hy vọng nó sẽ đẩy nhanh quá trình phân hủy lá xà lách. Nếu có nhà khoa học nào khẳng định rằng vi khuẩn lên men cơm rượu không hề có tác dụng thúc đẩy việc phân hủy lá xà lách thì chúng ta sẽ tiết kiệm được 1 ngàn tiền mua men cơm rượu! Dẫu sao, đây chỉ là suy luận của riêng tôi, tôi không dám khẳng định rằng nó thực sự có tác dụng.
(Theo sinhvatcanh)
[
Trở về]
