Cứ mỗi độ xuân về, các nghệ nhân thường nghĩ đến những ngày hội hoa xuân được tổ chức nhiều nơi, trong đó có bộ môn chim cảnh cũng khá sôi nổi, là dịp để trưng bày chim hót, chim đẹp với các loại lồng chim được chạm trổ khá công phu của các nghệ nhân và nhất là hội thi chim hót gồm họa mi, chích chòe, hoàng anh, yến… tạo nên không khí vui tươi đầy hào hứng.

 

 

Phong trào chơi chim hót ngày càng nhiều thì rộ lên các cửa hàng kinh doanh chim, lồng chim và phụ kiện khá tấp nập, đông vui. Nếu đến bất cứ cửa hàng bán chim nào, chúng ta đều thấy trưng bày đủ loại lồng rất đẹp mắt, phần lớn là lồng tre, nứa, kích thước to nhỏ khác nhau, sắc màu sặc sỡ, tùy loại chim nuôi mà mà người mua có thể chọn kiểu dáng lồng nào, kích thước ra sao cho phù hợp. Lồng chim là mái nhà để che nắng, che mưa, thích ứng với đặc tính sinh hoạt của từng loại chim, để chim sinh hoạt một cách tự nhiên thoải mái như ở môi trường tự nhiên. Điều hết sức lưu ý với người nuôi chim thường xuyên gần gũi tập luyện chim từ tiếng gọi, nhót đi, xòe cánh cảu chim, đây cũng là cung đoạn hết sức hấp dẫn, từ đó chúng ta sẽ tận hưởng được những giọng hót thảnh thót tự nhiên của chim, khi có khách đến thăm, nghe như chim đang ca ngoài vườn cây. Người chơi chim thường tạo, chích chiết lồng đẹp làm tăng vẻ oai vệ của những chú chim, sở thích của mỗi người. Chơi chim có thể trao đổi, nhường cho nhau những chim quý nhưng ít khi bán. Ông Nguyễn Trọng Hùng, cán bộ hưu trí (ở huyện Đức Phổ, Quảng Ngãi) đã có hơn 20 năm với nghề chơi cây cảnh và nuôi chim cảnh, hiện ông đang sở hữu 6 con họa mi, 18 con chào mào, 4 chích chòe lửa, đặc biệt hơn còn có một con tu bẻo hơn 4 năm tuổi thả rong trong khu vực vườn nhà, mọi người gọi nó là con jeep vì khi nó kêu như tiếng còi xe jeep. Nó rất mến chủ, thích ăn mồi tươi, biết nói lờ lợ tiếng người, khi có khách lại gần thì giọng nó khào khào “có khách, có khách”.

Ở làng Xuân Phú, Nghĩa Hành, Quảng Ngãi có hội chim cảnh, đến nay có 30 chủ lồng do nghệ nhân Phan Văn Huân làm chủ nhiệm. Câu lạc bộ thường xuyên trưng bày và tổ chức hội thi diễn ra 3 năm 1 lần, tạo nên một nét văn hóa đặc sắc của thú chơi chim cảnh tại một làng quê.

Nghệ thuật chơi chim hót, chim cảnh dù để thưởng thức hay kinh doanh, đã trở thành một nhu cầu văn hóa của đời sống tinh thần con người. người chơi kiểng phải công phu để tạo dáng thế của cây sao cho “chi diệp” hài hòa mới gọi là cây cảnh nghệ thuật. Chơi chim hót, chim cảnh cũng vậy, đòi hỏi con người phải giàu vốn sống, giàu tình yêu thiên nhiên, đất nước, đồng thời có óc thẩm mỹ, chịu khó luyện tập chim từ lúc nhỏ đến khi chim biết hót, múa và nghe tiếng gọi của chủ mới là kỳ thú.

Tôi có dịp cùng các anh trong BCH Hội sinh vật cảnh tỉnh Quảng Ngãi đến thăm một số nhà vườn nuôi chim cảnh. Nhà anh Nguyễn Sáu (Bình Châu, Bình Sơn) có nuôi một con chim gáy màu nâu sẫm, cổ cườm trắng, tiếng gáy liên tục, có người lạ đến, chim vừa gù chào vừa múa thật đẹp, anh Sáu cho biết, có người xin đổi một chiếc xe Honda mà anh không chịu.

 

 

Những ai từng nghe chim gáy vào buổi trưa hè oi ả, các buổi sớm mai hay chiều tà, lòng thấy nao nao, gợi ta càng yêu nhớ quê hương hơn. Có người đi xa rất lâu, nay lại về quê nhà tâm sự, dù xa quê ba năm nhưng vẫn không quên tiếng chim cu gáy, những cánh cò trắng bên lũy tre làng yêu dấu. Thật vậy, cảnh đồng quê mà thiếu cánh cò, một khu vườn lại vắng tiếng chim hót chắc là buồn hơn. Thú chơi chim cảnh không chỉ phải mua, nhân giống, trao đổi mà các nghệ nhân còn phải lăn lội đến vùng xa sâu thẳm để tìm “nhứ chim” bên dốc suối, đèo cao vi vút gió. Những người yêu thích chim thường chọn nuôi loại chim chích chòe lửa, loại chim này thường thích sống ở suối rậm, chim có thân hình nhỏ, đuôi xòe dài, dưới gáy màu nâu đỏ và chim bổi là loại chim được các nghệ nhân bẫy đem về nuôi rất công phu để có một “tác phẩm ra lò”, đó là một kỳ công nghệ thuật. những yếu tố để có chim hay, người nuôi chim thường lựa chọn những chú nào nhỏ con, lông mỏng, thịt nhiều, mắt tinh. Điều hết sức quan trọng là chế độ ăn uống của chúng, bước đầu cho chim ăn bột gạo, đậu rang cà nhuyễn, sâu… chú ý lúc chim rụng lông nhiều là dấu hiệu chim sắp thay lông, ta dùng áo lồng trùm kín lại, chim đẹp thường ưa lồng đẹp, chơi chim hót mang lại nhiều niềm vui thích thú biết bao.

Xuân về, muôn hoa đua nở cùng các loại hình cây cảnh khác, thú chơi chim hót, chim cảnh mang lại niềm say mê nghệ thuật hấp dẫn. Đáng mừng là số người sưu tầm, chăm sóc chim cảnh đã nhân giống ra ngày càng nhiều, phổ biến rộng cả nước, tạo nên nột nét văn hóa yêu thiên nhiên và làm phong phú thêm đời sống tinh thần của con người.